دومین گنجینه غنی کشور چشم به راه مسافران نوروزی/سفر به عمق تاریخ و تمدن

این موزه در سال 1346ش بنا شد و دارای یک تالار بزرگ مخصوص اشیای باستانی و تاریخی دوره‌های مختلف تاریخی و تالاری کوچک است که به موزه مردم شناسی اختصاص دارد.

در موزه ارومیه مجموعه‌ای از کتاب‌های نفیس خطی که اکثر آن‌ها قرآن مجید و کتب دینی و اسلامی است، نگهداری می‌شود، همچنین اشیایی از دوره‌های ما قبل تاریخ، تاریخی و اسلامی و نیز اشیایی مربوط به هنرهای ملی و تزیینی مردم شناسی، صنایع دستی و... نیز در این موزه به چشم می‌خورد.

موزه ارومیه دومین موزه غنی کشور محسوب می‌شود و قدیمی ترین آثار آن متعلق به هزاره هفتم ق.م است. در این موزه سه خط نوشته از هزاره اول ق.م به نام‌های استل کله شین، استل موانا و کتیبه محمودآباد نگهداری می‌شود که به خط میخی اورارتوبی است. جدیدترین آثار این موزه مربوط به دوره قاجار است.

این موزه از چهار بخش پیش از تاریخ، تاریخی، اسلامی و مردم شناسی تشکیل شده است و اشیای نگهداری شده در آن متعلق به هزار اول تا اواخر دوره قاجار است.

وجود کتیبه‌های منحصر به فرد تاریخی از جمله کتبیه اوراتوریی، سالن نگهداری ساعت‌های قدیمی، بخش مردم شناسی و اشیا باستانی و تاریخی را از ویژگی‌های منحصر به فرد موزه ارومیه است و در این موزه ساعت قدیمی متعلق به قرن 17 نگهداری می‌شود.

26هزار قلم اشیا تاریخی در موزه ارومیه نگهداری می‌شود

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در خصوص بازدید از موزه های آذربایجان غربی گفت: آذربایجان غربی دارای 8 موزه و2 کاخ موزه مجموعه جهانی تخت سلیمان و کاخ موزه باغچه جوق می باشد که در ایام نوروز پذیرای مسافران نوروزی خواهد بود.

مظفر عباس زاده در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: گنجینه موزه های آذربایجان غربی به ویژه گنجینه موزه ارومیه دارای بیش از 30 هزار قلم اشیاء تاریخی است و 26 هزار قلم اشیا تاریخی در موزه ارومیه نگهداری می شود.

وی موزه های مردم شناسی نماد فرهنگ ساکنان منطقه دانست و اظهارداشت: آذربایجان غربی دارای قومیت ها و فرهنگ های متنوعی است که در شهرستان های استان پراکنده شده اند بنابراین موزه مردم شناسی به خوبی می تواند بازگو کننده فرهنگ اقوام و ادیاان این استان باشد.

عباس زاده  از مدارس و دانشگاه ها خواست تا موزه را به عنوان مرکز پژوهش های تاریخی و باستانشناسی انتخاب کرده و دانشجویان و دانش آموزان را برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ و هویت خود به سمت موزه ها سوق دهند.

 بخش‌های مختلف این موزه عبارت اند از:

بخش ما قبل تاریخ: در این بخش اشیای مربوط به دوره ما قبل تاریخ که در حفاری‌های تپه‌های اسماعیل آباد، املش گیلان، حسنلوی نقده، سیلک کاشان، دینوخواه و عمارلو به دست آمده و شامل اشیای سفالی خام، پخته و مفرعی است، در معرض نمایش عموم قرار دارد.

بخش تاریخی لرستان: اشیای تاریخی این بخش که در منطقه لرستان کشف شده است، اکثرا مفرغ و برنز و بیشتر وسایل جنگی و آلات فلزی دیگر و اشیای سفالی مربوط به هزاره اول ق. م است.

بخش تاریخی: اشیای این بخش شامل اشیای مربوط به قبل از اسلام است. این اشیاء بیشتر سفالین و فلزی است و مربوط به نواحی شوش، دیلمان، خوروین، نوروز محله، ری، رودبار، گری، رحمت آباد، سیاهکل، عمارلو و نهاوند است.

بخش سکه ها: این بخش شامل سکه‌هایی از دوره‌های قبل از اسلام و حکومت‌های قبل از اسلام در ایران و نیز سکه‌هایی از ادوار اسلامی امویان، عباسیان، آل بویه، سلاجقه، اتابکان، مغول، تیموریان، آل جلایر، آق قویونلو، صفویه و زندیه است.

بخش اسلامی: اکثر اشیای موزه‌ای ارومیه متعلق به دوره‌های اسلامی و نشان دهنده تمدن اسلام در این خطه و تاثیر آن در ساخت و پرداخت ظروف و آثار تاریخی است.

اشیای این بخش ظروف بی نهایت ظریقی با خطوط کوفی یا آیاتی از قرآن مجید و همچنین سر علم‌های ایام سوگواری، نوشته‌های کوفی و عربی و آیاتی از کتاب مقدس آسمانی اسلامی هستند و از مناطق مختلف کشور جمع آوری شده‌اند.

این اشیاء از تاریخ رواج دین مبین اسلام تا قرن چهاردهم هـ.ق را شامل می‌شوند. این اشیاء شامل ظروف سفالین و اشیای فلزی است که از گرگان، ری، کرج، قوچان، سبزه وار، نیشابور، اراک، کاشان، ساوه، شوش، گنبد کاووس، بیرجند و اصفهان به دست آمده است.

بخش مردم شناسی: در بخش مردم شناسی موزه ارومیه لباس‌ها و وسایل مربوط به قرون گذشته، اشیای مسی، برنجی، شیشه ای، پارچه ای، سفالین و تخته‌ای و همچنین مجسمه‌هایی از اقوام و عشیره‌های مختلف کشور با لباس‌های محلی به نمایش گذاشته شده است.

بخش هنرهای تزیینی: در این بخش اشیای بسیار جالبی چون خط نوشته‌ها و آیاتی از قرآن مجید به خط نسخ و نستعلیق و تابلو و مینیاتور و مرقع و قلمدان‌هایی از قرون سیزدهم و چهاردهم هـ. ق به نمایش گذاشته شده است.

آذربایجان غربی علاوه بر موزه ارومیه دارای موزه‌های تاریخی از جمله خوی، میاندوآب، سایت موزه مجموعه جهانی تخت سیلمان، نقده، مهاباد است که ایام تعطیلات نوروزی بهترین فرصت با آشنایی با تاریخ و تمدن کهن ایران اسلامی است.

موزه خوی

این موزه در سال 1348 تاسیس شد و شامل واحد اداری با دو تالار نمایش است. در این موزه اشیای تاریخی، هنری و مردم شناسی در معرض تماشای مردم گذاشته شده است.

این موزه آثاری متعلق به ادوار پیش از تاریخ، دوره تاریخی و اشیایی مربوط به هنرهای ملی و تزیینی را به نمایش می گذارد. همچنین برخی از اشیای این موزه از موزه ایران باستان به این موزه آورده شده است.

 بخش دیگر این موزه تحت عنوان مکشوفه است و شامل اشیایی است که به هنگام عبور قاچاق از مرز بازرگان ضبط شده اند. تعداد اندکی از اشیاء نیز از مخزن موزه ارومیه به این مکان منتقل شده اند و بخش مردم شناسی را تشکیل می دهند.

 دراین موزه اشیای منحصر به فردی وجود دارد. از جمله: کتیبه سنگی فرمان شاه تهماسب صفوی در سال 918 هـ.ق مبنی بر بخشودگی و تخفیف مالیات که نام خوی در آن آمده است.

این فرمان بر روی قطعه سنگ مرمری سفید رنگی حک شده و قسمتی از آن از بین رفته و فقط چهار سطراول آن باقی مانده است. از جمله دیگر آثار ارزشمند این موزه، کتب خطی اهدایی به موزه است.

موزه میاندوآب

این موزه در سال 1347ش تاسیس شد و دارای هشت بخش است: آثار برنزی و مفرغی مربوط به دوره پیش از تاریخ، آثار سفال و مفرغ مربوط به دوره اسلامی، انواع سکه ها، آثار مفرغ و برنز و سفال های مربوط به لرستان، آثار هنرهای تزیینی، آثار مربوط به هنرهای ملی، آثار مردم شناسی، آثار مرمر، سفال، شیشه، عقیق، سنگ لاجورد و مفرغ.

موزه نقده

تپه باستانی حسنلو یکی از مراکز تمدنی مهم ایران در هزاره های نخستین ق . م به شمار می رود. امروزه کمتر موزه ای در ایران است که اشیایی از این تپه را در خود به یادگار نداشته باشد. از این رو موزه نقده در سال 1378 ش در داخل شهر نقده افتتاح شد.

این موزه آثار تاریخی و باستانی تپه حسنلو را در بر می گیرد. این موزه دارای یک سالن بزرگ و یک مرکز نگهداری اشیای باستانی است. از جمله آثار موجود دراین موزه، مولاژی از جام طلایی حسنلو در ابعاد واقعی آن است. از دیگر آثار موجود دراین موزه آثار سفالین و مفرغی بسیار زیبایی از تپه حسنلو است.

آذربایجان غربی دارای یک هزار و 470 بنا، محوطه و تپه تاریخی است که در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده اند و همه ساله تعداد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی از این آثار بازدید می کنند که مجموعه تخت سلیمان تکاب، قره کلیسا، غار سهولان، سه گنبد ارومیه، کاخ موزه باغچه جوق از مهم ترین آثار هستند.