قلعه‌ ای فراموش شده در ارومیه/بدلبو نماد ایستادگی ارومیه در دوران قاجار

شهر ارومیه یکی از شهرهای زیبای کشور عزیزمان ایران که باغ شهری در دیار سرسبز آذربایجان و دارای آثار تاریخی مختلف و زیادی بوده و است که بسیاری از آنها امروزه فقط در تاریخ و آلبوم‌های عکس تاریخی پیدا می‌شوند. در اطراف ارومیه نیز قلعه‌ها و عمارت‌های مختلفی وجود داشته است که بعضی از آنها هنوز هم استوار و ایستاده یادگاری از گذشته‌های این دیار دوستی‌هاست.

یکی از این قلعه‌های تاریخی در 14 کیلومتری جاده سرو و در محال نازلی‌چای واقع شده است قلعه بدربو یا بدلبو می باشد. به احتمال زیاد قلعه به خاطر جلوگیری از مزاحمت اشرار در دوره حکمرانی شجاع الدوله برادر اقبال الدوله حاکم ارومی ومصادف با سلطنت ناصرالدین شاه ساخته شده است.

تعدد قوس های این مجموعه آن را در میان بناهای آذربایجان غربی بارز می کند. درمسیر جاده به سمت روستای بدربو می توان تک برج هایی را دید که آن زمان برای دیده بانی و کسب اطلاع ازنقل و انتقال اشرار ساخته شده بود که اینک نیز می توان آثاری ازآنها را یافت همچنین نمونه از همین برجها در مسیر جاده قلعه اسماعیل آقا وجود دارد.

این بنا در دوره حکمرانی اقبال الدوله شاهد تاریخ پرماجرای حمله شیخ عبیداله یاغی به شهر ارومیه بوده است. علی دهقان در کتاب سرزمین زرتشت ماجرا را بدین مضمون نقل می کند: شیخ عبیداله پس از تهیه قوای کافی در هفدهم ذیقعده سال 1297 هجری قمری یکی از خلفای خود را که محمد سعید نام داشته با چهار هزار نفر تفنگچی از طریق محال برادوست به اورمی می فرستد قوای اشرار به حوالی شهر رسیده در قلعه اسماعیل آقا در 3 فرسخی مستقر می شوند. از طرف اقبال الدوله حاکم اورمی خسروخان ومحمد رضاخان سرتیپ قورخانه با دو عراده توپ جهت جلوگیری از اشرار خارج شده و در قلعه بدربو اتراق می نمایند. درآن زمان اطراف این قلعه یک از امن‌ترین نقاط برای مردم روستاهای شهر ارومیه بود که نسبتاً از حمله این یاغی در امان بودند.

در آخر ماجرا قوای شیخ عبیداله با آمدن قوای تیمور پاشاخان ماکویی شکست خورده وبه مرز ایران و عثمانی فرار می کند. در کتاب تاریخ افشار به کلی این حوادث نقل گردیده که از آن می‌توان در مورد قلعه بدربو اطلاعات زیادی بدست آورد.

اقبال الدوله

به پاس خدمات بزرگ این مرد شریف (اقبال الدوله) خیابانی را به نام او می کنند که هم اکنون به نام خیابان اقبال معروف می باشد.

ضرورت ثبت، حفظ و نگهداری قلعه تاریخی بدلبو

محمد فتحی در گفت و گو با اروم نیوز و درباره قلعه بدلبو اظهار کرد: ثبت، حفظ و نگهداری قلعه و مجموعه ارزشمند تاریخی بدلبو ارومیه بسیار ضروری است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی اظهار کرد: برای ثبت این بنا بارها و بارها اقدام کرده ایم و امروزه امکان ورود به آنجا به خاطر وجود مالک خصوصی و پاره ای از مسائل وجود ندارد.

وی افزود: در کل اعتبارات تملک این اداره برای تملک بناهای تاریخی بسیار محدود است.