نفوذ اجتماعی و پروژه مک دونالد

با انتشار خبر پذیرش نمایندگی توسط مک دونالد در ایران بحث های مختلفی پیرامون این موضوع در شبکه های اجتماعی و پایگاه های خبری و تحلیلی در جریان است. اکثر تحلیل گر ها موضوع ورود مک دونالد را از این منظر بررسی می کنند که حضور این فست فود، جهانی سازی سبک زندگی آمریکایی و اثر گذاری بر بخشی از فرهنگ جامعه را در پی خواهد داشت. موضوعی که با نیم نگاهی به تاریخ معاصر برخی کشورها نظیر شوروی سابق و ژاپن به وضوح می توان نمونه های مشابهی از آن را ملاحظه نمود.

در کشور ژاپن  تقسیم غذا بین اعضای خانواده و استفاده از چوب و نشستن دور یک میز جزو ویژگی ها و آداب اصلی غذا خوردن مردم این کشور بود. آنان همچنین برنج را به عنوان قوت غالب و غذای اصلی خود می دانستند. اما تنها حضور قریب به یک دهه مک دونالد در ژاپن کافی بود تا این بخش از فرهنگ جامعه و سنت چندین ساله را دستخوش تغییر نماید.

شوروی نیز در دوران جنگ سرد که شاهد به اوج رسیدن تنش ها و رقابت ها با ایالات متحده آمریکا بود به ناگاه با افتتاح اولین شعب مک دونالد در مسکو با صف های چندین کیلومتری و هجوم مردم مواجه شد که صحنه های تحقیرکننده ای را از این کشور به دنیا مخابره کرد.

اما علی رغم تاثیرگذاری مک دونالد بر روی سبک زندگی، از نظر نگارنده تحلیل تمام ماجرا از این منظر و معرفی آن به عنوان دلیل اصلی حساسیت ها و نگرانی ها چندان صحیح نمی باشد. برای تحلیل دقیق تر و صحیح تر از حضور مک دونالد در ایران باید پیامی که این اقدام در بر دارد را مورد ارزیابی قرار داده و بررسی نمود.

سالهاست که برخی جریان های زاویه دار با گفتمان انقلاب معتقدند انقلاب اسلامی در ایران همان سالهای نخست پس از پیروزی، به پایان رسیده است و اکنون تنها با نظام اسلامی سروکار داریم، لذا همواره تلاش ویژه ای را در راستای تبدیل ایران از کشوری انقلابی به عادی انجام می دهند.

آمریکایی ها در انتظارند این جریانات رفتار نظام اسلامی را در تمامی عرصه ها علی الخصوص سیاست خارجی و روابط بین المللی تغییر داده و سیاست های مبتنی بر ارزش را جایگزین استراتژی دیگری نمایند.

حال تلاش برای افتتاح شعب مک دونالد در ایران با فاصله زمانی اندک پس از اجرای برجام حامل پیام حضور امریکا در ایران و نماد عادی سازی روابط با این کشور و در راستای سیاست های مد نظر جریان مذکور که معتقد به تداوم حیات پویایی انقلاب اسلامی نیستند، خواهد بود، چرا که در پشت پرده مک دونالد پروژه نفوذ طراحی شده است.

به عبارت دیگر افتتاح شعب مک دونالد در ایران را می توان در کنار اقداماتی نظیر تماس مستقیم تلفنی روحانی با اوباما، تلاش برای حذف شعار مرگ بر آمریکا، دایرسازی خط مستقیم پرواز تهران واشنگتن و موارد مشابه ارزیابی کرد که می توان آن را نمادی از عادی سازی روابط ایران با نظام سلطه و عدول از ارزش ها و آرمان های انقلابی محسوب کرد.

لذا لازم است افرادی که به روشنگری در رابطه با حضور مک دونالد در کشور می پردازند به این نکته توجه داشته باشند که اگر نگرانی ها و مخالفت ها با این اقدام صرفا به بحث تغییر سبک زندگی و ذائقه سازی معطوف گشته و به جوانب مهمتر و حساس تر آن پرداخته نشود چندان برای عموم مردم قانع کننده نخواهد بود.