در ماه های اخیر با افزایش میزان بارندگی ها، امیدهای زیادی برای مردم و مسئولان در زمینه بهبود شرایط بحرانی دریاچه ارومیه ایجاد شد ولی کارشناسان با اعلام اینکه این بارندگی ها تاثیری در وضعیت دریاچه ندارد آب پاکی را روی دست همه ریختند تا نگرانی ها همچنان به قوت خود باقی بمانند.
کارشناسان حوزه آب استان نسبت به بالا بودن مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز هشدار داده و اعلام کردند اگر برای این امر چاره اندیشی نشود با بی تاثیر بودن میزان بارندگی ها باید منتظر فاجعه خشک شدن بیشتر دریاچه نیز باشیم.
این کارشناسان مصرف بالای آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، پایین بودن راندمان آب در بخش کشاورزی به همراه عدم مدیریت صنایع آب بر در دریاچه را از مهمترین دلایل شرایط به وجود آمده برای این زیست بوم عنوان می کنند، این در حالی است که دلایل مذکور از سوی کارشناسان بخش کشاورزی به شدت تکذیب می شود.
از بیش از 17 سال پیش تاکنون دریاچه ارومیه آهنگ خشک شدن را طی می کند که یک دهه این 17 سال به توجهی مسئولان گذشت تا اینکه در سالهای اخیر همایش های بین المللی، ملی و استانی برگزار شد حتی شورای منطقه ای مدیریت حوضه آبخیز دریاچه ارومیه نیز تشکیل و طرح های مختلفی در این سالها تدوین شد ولی با گذشت این همه سال هنوز مسئولان و کارشناسان اندر خم یک کوچه اند چرا که آمارها، طرح ها و نظرات کارشناسی تفاوت های فاحشی با یکدیگر دارند.
برخی کارشناسان پایین بودن راندمان آب در بخش کشاورزی و مصرف بالای این بخش و کارشناسان حوزه کشاورزی سدها را از عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه عنوان می کنند. این در حالی است که هنوز با گذشت این همه مدت و برگزاری سمینارها و همایش ها هنوز مسئولان به نظر واحد و راهکارهای عملی تر برای حل هرچه سریعتر این بحران نرسیده اند.
لزوم مدیریت صنایع آب بر بویژه در بخش کشاورزی آذربایجان غربی
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع اب شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی معتقد است میزان مصرف آب بخش کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه بالا و راندمان این بخش بسیار پایین است در این راستا منابع آبی این حوضه در بخش های مختلف به ویژه کشاورزی باید مدیریت شود.
مهرنگ دوستی رضایی در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: براساس مطالعات و تصاویر ماهواره ای به دست آمده در حوضه دریاچه ارومیه ( آذربایجان غربی) اراضی کشاورزی از 200 هزار هکتار به 380 هزار هکتار رسیده است یعنی تنها 100 هزار هکتار اراضی آبی کشاورزی استان در سالهای اخیر افزایش داشته است.
وی اضافه کرد: با وجود افزایش 100 هزار هکتاری متاسفانه میزان مصرف آب در این بخش افزایش زیادی پیدا کرده است که نشان دهنده عدم فرهنگ سازی و آموزش ویژه کشاورزان برای مصرف بهینه آب است با وجود ارائه طرح های معتدد تاکنون هیچ طرحی در این زمینه و ارتقای سطح فرهنگ کشاورزان رائه نشده است.
دوستی رضایی در ادامه خواستار مدیریت صنایع آب بر به ویژه در بخش کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه شد و گفت: ایجاد کارخانه قند در حوضه دریاچه ارومیه کشت چغندر قند در منطقه را می طلبد و به این وسیله کشت چغندر قند تحمیل می شود.
بارندگیهای منجر به تشکیل روان آب در آذربایجان غربی بسیار کم است
دوستی رضایی در ادامه از تغییر رژیم بارندگی ها در سالهای اخیر نیز خبر داد و گفت: در کنار مصرف بالای بخش کشاورزی متاسفانه رژیم بارش ها در سالهای اخیر نیز تغییر کرده و بارندگی هایی که منجر به تشکیل روان آب شود بسیار کم شده است.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی ادامه داد: در سالهای اخیر میزان بارش های کمتر از پنج میلیمتر فراوانی زیادی داشته ولی بارش هایی که منجر به روان آب شوند روبه کاهش بوده است.
وی همچنین با بیان اینکه تداوم بارندگی ها در حوضه دریاچه ارومیه کم شده است افزود: این درحالی است متاسفانه ذخایر برفی نیز کاهش زیادی داشته است.
کاهش 38 سانتی متری ارتفاع آب دریاچه ارومیه
دوستی رضایی تراز آب دریاچه ارومیه تا 4 بهمن ماه امسال را 1270.54 متر عنوان کرد و افزود: تراز آب دریاچه نسبت به حداقل تراز سال گذشته 38 سانتیمتر کاهش دارد، بطوریکه که در مدت زمان مشابه سال قبل 1270.92 بود.
وی با بیان اینکه در بازه های زمانی سال 76 تاکنون که دریاچه روند خشک شدن را گرفته است 40 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه منتقل شده است، افزود: روند خشک شدن دریاچه ارومیه در شرایطی است که متاسفانه تبخیر آب به دلیل وسعت 550 هزار هکتاری و عمق 6 متر آب بالاست.
وی ادامه داد: در حالی که در سالهای اخیر 40 میلیارد مترمکعب آب به آن منتقل شده در صورتی که باید 66.5 میلیارد مترمکعب وارد می شد یعنی ما نتوانستیم در این سالها 26 میلیارد مترمکعب کسری آب دریاچه ارومیه را جبران کنیم.
وی با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه نیز همانند بخش کشاورزی که در مجموع 600 هزار هکتار وسعت دارد به عنوان یک مصرف کننده تلقی شود گفت: باید با مدیریت منابع آب در بخش های مختلف به ویژه بخش کشاورزی نیاز آن را تامین کنیم.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربیارتفاع کل ریزشهای جوی را ۱۱۱.۲ میلی متر در آذربایجان غربی تا 4 بهمن ماه امسال اعلام کرد و گفت: این میزان نسبت به میانگین دراز مدت ۱۵.۶ درصد کاهش و نسبت به سال آبی قبل ۳۹.۷ درصد کاهش داشت که حجم بارش طی این مدت بدون احتساب دریاچه را ۴.۱۷ میلیارد متر مکعب بود.