بزرگترین بازار بورس تخمه خاورمیانه/ خوی، شهر گل های آفتابگردان

آفتابگردان از محصولات صادراتی و مهم کشور است و بخش عظیمی از مردم شهرستان خوی بالغ بر 15 هزار خانوار از طریق کاشت و برداشت این محصول و تجارت آن ارتزاق کرده و امورات زندگی خود را می گذرانند.

شهرستان خوی با سطح زیر کشت 18 هزار هکتار زمین ، ‌بزرگترین کانون تولید این محصول در کشور بشمار می رود و با توجه به اینکه بیش از 70 درصد کل اراضی آبی این شهرستان به کشت تخم کدو و تخم آفتابگردان اختصاص داده شده ، میتوان شهرستان خوی را بعنوان قطب اول کشت و تولید کننده دانه‎های آجیلی آفتابگردان در سطح کشور نامید.

بازار بورس خشکبار خوی نیز که یکی از معروف ترین و شاخص ترین بازارهای اقتصادی کشور محسوب می شود ، از رونق اقتصادی خوبی برخوردار است.

وجود بزرگترین بازار بورس تخمه و خشکبار خاورمیانه در خوی نشان از اهمیت این شهرستان در تولید و صادرات تخمه های آفتابگردان و کدو دارد.

دایره اشتغال زایی کشت آفتابگران در این شهرستان بسیار وسیع بوده و در بخشهای کشاورزی ، صنعت و تجارت ، حمل و نقل و در صنعت گردشگری ، کشت این محصول نقش ایفا می کند.

امروزه بیش از 70 کارخانه فرآوری در زمینه سورتینگ ، بوجاری و تخمه پزی در این شهر فعالیت میکنند و در بازار بورس دانه های آجیلی آفتابگردان و کدوی خوی به صورت مستقیم سه هزار نفر مشغول بکار می باشند.

رئیس اتاق اصناف شهرستان خوی در گفت و گو با خبرنگار اروم نیوز اظهار داشت : سقف تجارت و داد و ستد تخمه‎های آجیلی آفتابگردان و کدو در شهرستان خوی سالانه به 4 هزار و 500 میلیارد ریال می رسد که حجم زیادی از تجارت در استان را به خود اختصاص داده است.

محسن منصف افزود : در سال زراعی جاری در 18 هزار و 500 هکتار از اراضی شهرستان خوی آفتابگردان و کدو کشت شده که به نظر کارشناسان کشاورزی پیش‎بینی می‎شود امسال 24 هزار تن تخم آفتابگردان و 12 هزار تن تخم کدو از این اراضی برداشت شود.

وی با اشاره به اینکه در اراضی کشاورزی خوی هشت نوع آفتابگردان و کدوی آجیلی کشت و در بازار بورس این شهرستان عرضه می شود، گفت : اقلامدانه های آفتابگردان کشت شده در شهرستان خوی از نوع قلمی(شمشیری) ، بادامی ، دورسفید ، پسته‎ای و روغنی و اقلام کدو نیز از نوع ریزخوی(مشهدی) ، گوشتی(همدانی) و قلمی می باشد.

منصف خاطر نشان کرد: برداشت تخم آفتابگردان در خوی بصورت مکانیزه بوده و از اول شهریور ماه آغاز و تا اواخر مهرماه ادامه دارد و امسال برای اولین بار در سطح کشور مشمول خدمات صندوق بیمه محصولات کشاورزی شده است.

عضو شورای اصناف کشوری با اشاره به وجود مشکلات جدی در بازار تخمه شهرستان خوی، گفت : واردات تخمه های خارجی و عدم صدور مجوز صادرات این محصول ، مشکل عمده بازار خشکبار خوی است، چراکه تولیدات تخم آفتابگردان شهرستان علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، پاسخگوی صادرات به کشورهای همسایه نیز است، ولی متأسفانه به دلیل ممنوعیت صادرات دانه‎های روغنی ، از صادرات این محصول ممانعت می کنند در حالیکه حتی تخمه های آفتابگردانی هم که از نوع آجیلی بوده و هیچگونه استفاده روغن کشی ندارند، با هم مشمول صادرات نمی شوند و از طرفی دیگر بذرهایی هم که توسط کشاورزان کاشته می شود ، از نوع اصلاح شده نیستند و ضروری است که مرکز تحقیقات کشاورزی ضمن ارائه آموزشهای لازم به کشاورزان ، اقدام به توزیع بذرهای اصلاح شده نماید تا تخمه های آفتابگردان داخلی ، قابلیت رقابت با نوع خارجی اصلاح شده را داشته باشند و محصول تولید شده بصورت یکسان و یک اندازه برداشت شود.

گفتنی است معضل بیکاری ، کمی درآمد در شغلهای دیگر ، میل به درآمد زیاد و ... همه دست به دست هم داده اند تا هزاران نفر از مردم به کار خرید و فروش تخمه مشغول باشند بطوریکه وجود خرده پاهایی که با خرید تخم آفتابگردان و کدو در بازار روز و انبار کردن در خانه ها باعث شده تا بعضی از آنها فکر بکنند که به تمام معنی تاجر شده اند و امیدوارند که در زمان کمبود تخمه در بازار بتوانند اقدام به گرانفروشی کرده و سود بیشتری ببرند ولی این نوع فعالیتهای کاذب علاوه بر وارد کردن لطمه به بازار ، صدمات جبران ناپذیری نیز به آن وارد می کند و اینگونه افراد که یکی ـ دو تُن جنس را بر وانتی زده و دور کشور راه می‎افتند ، جنس شان را با التماس و خواهش و زاری به صورت اکثراً نسیه می فروشند و آسیب جدی را به بازار بورس تخمه شهرستان می‎زنند.این در حالی است که در قدیم الایام اصناف کشور پس از واریز مبلغ به حساب تجار خویی ، بعد از چند روز رأساً برای خرید اقدام میکردند ولی متأسفانه امروز باحضور دلالان و افراد سود جو در بازار روز بزرگترین میدان خشکبار خوی ، شاهد برخی ناهنجاریها و کلاهبرداریهای چند صد میلیونی در این بازار هستیم.

ایجاد بازار روز در بزرگترین بازار بورس تخمه و خشکبار خاورمیانه در خوی باعث شده تا فضایی مناسب برای فعالیت دلالان ایجاد شود ، دلالانی که بنام کشاورز بودن در محوطه بازار روز ، بصورت سرپایی فعالیت می کنند ، در حالیکه با انجام اینگونه فعالیتها هم در حق اصناف و کسبه مستقر در این بازار و هم 3000 نفری که بصورت مستقیم در آن اشتغال دارند ، اجحاف میشود ، چراکه 300 کسبه غرفه دار این بازار علاوه بر هزینه کردهای قابل توجه ، سالیانه مالیات قابل توجهی هم پرداخت میکنند ولی دلالان مستقر در بازار روز بدون هیچ هزینه کردی علاوه بر متشنج کردن فضا و خرید ارزان از کشاورزان ، باعث وارد آمدن آسیبهای جدی به بازار می کنند.

اصناف و کسبه بازار بورس تخمه آفتابگردان نیز اظهار داشتند: حضور نامیمون دلالان در بازار ، باعث نوسان قیمت و متشنج کردن بازار بورس شده است ، بطوریکه که میتوان گفت دلالان ، بازار را قبضه کرده‌ و بازار خرید و فروش را بصورت ناعادلانه ، دچار تلاطم کرده اند ، بطوریکه بحث خرید تضمینی محصول تخم آفتابگردان و کدو در بازار بورس شهرستان خوی اگر چه بارقه امیدی در وجود کشاورزان منطقه زنده کرده ولی تجربه چند سال اخیر ثابت کرده که دلالان بازهم برنده ماجرا شده‌اند و بدون زحمت و تلاش ، چندین برابر کشاورزان و تولیدکنندگان پول به جیب می‌زنند.

از خواست های مردم و کسبه بازار ، خارج کردن میدان خشکبار به خارج از شهر می باشد چراکه با این اقدام علاوه بر حل مشکلات و معضلات شهری با اجرای یک طرح بر اساس معماری ایرانی و اسلامی و منحصر به فرد تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری منطقه خواهد شد.

در کل می توان گفت که وجود خرده پاها ، عدم نقدینگی و خرید و فروش نسیه ، عدم وجود انسجام و نبود تشکلی گیرا و ناظر بر امور بازار بورس مشکلات اصلی این صنعت در خوی می باشد و چنانچه به ضروریات این صنعت از جمله ایجاد کارخانه روغن کشی و صنعتی کردن آجیل تخم آفتابگردان و بسته بندی این محصول در شهرستان خوی توجه شود ، می تواند در ثبات بازار بورس تخمه آفتابگردان این شهرستان و جهانی شدن آن تأثیر بسزایی داشته باشد.